- Przesiedlenia i Ziemie Odzyskane
- Ossolineum – lwowska biblioteka nad Odrą
- Początki i przeniesienie
- Co udało się ocalić
- Uniwersytet i Politechnika – naukowe tradycje Lwowa
- Pomnik Aleksandra Fredry – z Lwowa do Wrocławia
- Panorama Racławicka – monumentalne malowidło
- Lwowscy profesorowie i mieszkańcy nad Odrą
- Pamięć i współczesna współpraca
- Spacer śladami Lwowa we Wrocławiu
Na pierwszy rzut oka trudno znaleźć wiele wspólnego między Lwowem a Wrocławiem. Dzielą je setki kilometrów i współczesne granice państwowe. A jednak część tożsamości dawnego Lwowa żyje dziś w stolicy Dolnego Śląska – to efekt dramatycznych wydarzeń II wojny światowej i powojennego przesunięcia granic.
Przesiedlenia i Ziemie Odzyskane
W wyniku decyzji jałtańskich i poczdamskich w 1945 roku Polska została przesunięta na zachód, a Lwów znalazł się w granicach Związku Radzieckiego. Polacy ze Wschodu, w tym z Kresów Wschodnich, zostali przesiedleni na tzw. Ziemie Odzyskane – w tym do Wrocławia. Wśród repatriantów byli profesorowie, artyści, lekarze, bibliotekarze, którzy przenieśli tu część dorobku lwowskich instytucji.
Ossolineum – lwowska biblioteka nad Odrą
Początki i przeniesienie
Zakład Narodowy im. Ossolińskich (Ossolineum) został założony we Lwowie w 1817 roku przez Józefa Maksymiliana Ossolińskiego (ossolineum.pl). Po wojnie instytucja została przeniesiona do Wrocławia – w 1946 roku decyzją władz polskich wybrano miasto nad Odrą jako nową siedzibę (ossolineum.pl).
Co udało się ocalić
W czasie przeprowadzki udało się przetransportować około 30 % przedwojennych zbiorów bibliotecznych (przystanekhistoria.pl). Ossolineum rozpoczęło swoją działalność we Wrocławiu w 1946 r. w budynku dawnego klasztoru Zakonu Szpitalników z Czerwoną Gwiazdą przy ul. Szewskiej.
Uniwersytet i Politechnika – naukowe tradycje Lwowa
Po 1945 roku w struktury wrocławskich uczelni – Uniwersytetu Wrocławskiego i Politechniki Wrocławskiej – weszło wielu wykładowców i badaczy pochodzących z Kresów, w tym ze Lwowa. Ich doświadczenie i tradycje przyczyniły się do szybkiego odbudowania życia akademickiego we Wrocławiu.
Pomnik Aleksandra Fredry – z Lwowa do Wrocławia
Pomnik hrabiego Aleksandra Fredry został pierwotnie odsłonięty we Lwowie 24 października 1897 roku (Wikipedia). W 1956 roku monument przeniesiono do Wrocławia i ustawiono w Rynku – oficjalne odsłonięcie odbyło się 15 lipca 1956 r.
Panorama Racławicka – monumentalne malowidło
Panorama Racławicka, dzieło Jana Styki i Wojciecha Kossaka (ukończone w 1894 roku), została zamówiona przez Radę Miasta Lwowa (polishexpress.au). Po wojnie obraz znalazł się we Wrocławiu, a od 1985 r. można go oglądać w specjalnie wybudowanej rotundzie (ponadgranicami.org).
Lwowscy profesorowie i mieszkańcy nad Odrą
Nie tylko instytucje i dzieła sztuki „przyjechały” nad Odrę, lecz także ludzie – wykładowcy, lekarze, inżynierowie i urzędnicy – którzy wraz z repatriacją wnosiły wiedzę, tradycje i lokalne powiązania kulturowe do Wrocławia.
Pamięć i współczesna współpraca
Nie wszystkie zbiory Ossolineum udało się uratować – znaczna część pozostała we Lwowie lub została utracona w czasie wojny. Dziś Ossolineum i instytucje lwowskie współpracują w projektach kulturalnych i naukowych, a pamięć o „lwowskich korzeniach Wrocławia” pozostaje żywa.
Spacer śladami Lwowa we Wrocławiu
- Ossolineum – ul. Szewska 37
- Pomnik Aleksandra Fredry – Rynek Wrocław
- Panorama Racławicka – ul. Purkyniego
- Budynek Uniwersytetu Wrocławskiego nad Odrą
Wrocław i Lwów łączy wyjątkowa więź. Choć dzisiaj znajdują się w różnych państwach i dzieli je odległość, część lwowskiej historii, kultury i tradycji na stałe zakorzeniła się nad Odrą. Ossolineum, pomnik Fredry, Panorama Racławicka i wkład intelektualistów to tylko najbardziej widoczne elementy tej niezwykłej relacji. Wrocław nie jest jedynie miastem z własną historią – stał się także strażnikiem pamięci o Lwowie.
